Architectuurscan Dienst Verwerkersovereenkomsten

De architectuurscan is uitgevoerd op 31 januari 2023. Zie voor meer informatie, waaronder de adviezen die naar aanleiding van de scan door de Architectuurraad zijn uitgebracht, het adviesdeel en het [ bevindingendeel].

ROSA onderdeel	Bevindingen uit project: Architectuurscan Dienst Verwerkersovereenkomsten	Relatie met ROSA (Groen: ROSA, geel: Architectuurscan Dienst Verwerkersovereenkomsten)
Werkingsgebied	Het pitchdocument positioneert de Dienst Verwerkersovereenkomsten als “basisvoorziening voor het funderend onderwijs”.	Compliant - het werkingsgebied (funderend onderwijs) valt binnen de reikwijdte van ROSA c.q. het werkingsgebied onderwijs.
Ketendomeinen en -processen		Irrelevant - De dienst is niet gericht op specifieke ketendomeinen en/of -processen, maar ondersteunt de invulling van een randvoorwaarde (het zorgen voor ondertekende verwerkersovereenkomsten) die geldt voor alle ketenprocessen waarin verwerking door verwerkers plaatsvindt.
Scenario	“De dienst verwerkersovereenkomsten brengt leveranciers en schoolbesturen samen en stelt hen in staat om onderling in een besloten omgeving hun verwerkersovereenkomsten met elkaar af te stemmen en te ondertekenen. Daarnaast biedt het beiden overzicht van alle verwerkersovereenkomsten die zijn afgesloten.”	Onbepaald - De Dienst Verwerkersovereenkomsten valt binnen het IV-domein Inrichten IBP. In dit IV-domein is o.a. de relatie tussen verwerker en verwerkingsverantwoordelijke uitgewerkt in relatie tot een Gegevensverwerkend Systeem. De relatie tussen (de modellen in) het PRD en het IV-domein in ROSA zijn in het PRD niet verder uitgewerkt of toegelicht.
Effectieve ketengovernance	Paragraaf 1.2 van het PRD geeft een overzicht van interne en externe belanghebbenden en de rollen die zij t.o.v. de (ontwikkeling van de) voorziening hebben. In het Voorstel Governance is in meer detail een governancestructuur uitgewerkt inclusief verantwoordelijkheden en aansluitvoorwaarden.	Compliant - Binnen het project is zicht op de belanghebbenden en de wijze waarop zij betrokken worden. Kanttekening ten aanzien van het ontwerpkader Bewaak relaties met andere afsprakenCursief gedrukte tekst – in het PRD worden verschillende afhankelijkheden benoemd tussen de Dienst Verwerkersovereenkomsten en andere (soms nog te ontwikkelen) voorzieningen. Het is onduidelijk hoe de afstemming voor deze afhankelijkheden vormgegeven is of wordt. Op dit onderdeel dus: Onbekend.
Ketenbrede informatiebeveiliging en privacybescherming	Het PRD omvat een BIV-classificatie en een beschrijving van de te nemen beheersmaatregelen.	Compliant - Geeft invulling aan de ontwerpkaders uit het ontwerpgebied IBP.
Ketenbrede interoperabiliteit	Afbeelding 7 toont een informatiemodel met gegevensentiteiten voor de Dienst Verwerkersovereenkomsten. Hierin staan o.a. de volgende elementen: Onderwijsinstelling Leverancier Verwerkingsactiviteit Digitaal onderwijsmiddel (product/dienst) Verwerkersovereenkomst Definities bij de entiteiten ontbreken.	Explain - Het model impliceert dat de Onderwijsinstelling optreedt als verwerkingsverantwoordelijke, terwijl in de tekst van het PRD op het Bestuur als verwerkingsverantwoordelijke wordt benoemd. Het model impliceert dat Verwerkingsactiviteiten in de voorziening worden geregistreerd, waar in de tekst wordt aangegeven dat dat niet zo is. De entiteiten in het informatiemodel zijn gerelateerd aan entiteiten uit het ROSA IV-domein IBP, het FORA Informatiemodel Bedrijfsvoering (geen onderdeel van deze scan), en begrippen uit het ROSA Begrippenkader. Er is niet uitgewerkt in hoeverre deze modellen als uitgangspunt gebruikt zijn. De entiteiten zijn ook gerelateerd aan het Gemeenschappelijk Informatiemodel voor Voorzieningen dat is opgenomen in NORA, en mede voortkomt uit de Softwarecatalogus/Dienst Product Catalogus casus in het onderwijs. Het is onduidelijk in hoeverre dit model, en het bijbehorende uitgangspunt dat deze use case vooral een dataintegratievraagstuk betreft, zijn weerslag heeft in de opzet van de Dienst Verwerkersovereenkomsten.
Ketenbrede toegankelijkheid	De dienst zal gebruik maken van eHerkenning voor toegang en ondertekenen. Daarnaast zal/zullen (delen van?) de dienst toegankelijk zijn via Entree. Beheerders van de dienst maken binnen Kennisnet gebruik van een eigen, interne, SSO-voorziening obv ADFS.	Onbepaald - Er moet nog worden bepaald welke rollen er worden onderscheiden en welk (eHerkenning-)betrouwbaarheidsniveau daarbij moet worden gehanteerd. Het schema in Afb. 14 toont een stap waarin een inlogmethode wordt geselecteerd (eHerkenning of Entree). In de tekst wordt niet toegelicht wanneer / voor welke functies of delen van de dienst Entree gebruikt kan worden.
Referentiecomponenten en ketenvoorzieningen	Paragraaf 3.2 stelt dat de componenten een mogelijk toekomstbeeld schetsen, maar dat in de huidige opzet het de bedoeling is dat alleen verwerkersovereenkomsten worden geregistreerd. De mapping op FORA in diezelfde paragraaf is heel breed, en benoemt o.a. invulling van ‘registratie van verwerkingsactiviteiten’ als functie die door de voorziening wordt ondersteund. Afb. 5 (e.v.) toont verschillende doelen, waaronder ‘Applicatielandschap inzichtelijk maken’. Afb. 6 toont dat diverse gerelateerde functies die geleverd moeten worden door verschillende voorzieningen (Dienst Verwerkersovereenkomsten, Dienst Product Catalogus, Kennisnet Authenticatiehub, Interne Registers en Kantoorautomatisering) samen invulling geven aan het ‘gesloten domein’. Afb. 15 toont een fasering voor oplevering van verschillende componenten.	Explain - De beoogde functionaliteit is niet altijd eenduidig beschreven. De functie ‘Registratie verwerkingsactiviteiten’ (par 3.2) is in tegenspraak met de beperking tot registratie van verwerkersovereenkomsten. Het doel ‘Applicatielandschap inzichtelijk maken’ genoemd in Afb. 5 e.v. lijkt geen doel van de Dienst Verwerkersovereenkomsten, maar eerder van de in het PRD benoemde (gerelateerde) voorziening Softwarecatalogus/Dienst Product Catalogus. De onderlinge afhankelijkheden tussen de verschillende voorzieningen behoeft verdere uitwerking. Het is bijv. verwarrend dat in Afbeelding 15 functionaliteiten en gegevens die bij de Dienst Product Catalogus horen, in scope van het MVP van de Dienst Verwerkersovereenkomsten worden geplaatst.

Het domein (organisatorisch, taakvelden) binnen de overheid waarin het element (principe, standaard, voorziening) wordt of kan worden toegepast.

Een afgebakende prestatie van een persoon of organisatie (de dienstverlener), die voorziet in een behoefte van haar omgeving (de afnemers).

Een groepering van ketenprocessen die thematisch/inhoudelijk samenhangen.

Een overeenkomst of andere rechtshandeling krachtens het Unierecht of het lidstatelijke recht die de verwerker ten aanzien van de verwerkingsverantwoordelijke bindt en waarin het onderwerp en de duur van de verwerking, de aard en het doel van de verwerking, het soort persoonsgegevens en de categorieën van betrokkenen en de rechten en verplichtingen van de verwerkingsverantwoordelijke worden omschreven.

Een generiek herkenbaar geheel aan processtappen waarbinnen er sprake is van ketensamenwerking tussen twee of meer ketenpartners.

Een bewerking of een geheel van bewerkingen met betrekking tot persoonsgegevens of een geheel van persoonsgegevens, al dan niet uitgevoerd via geautomatiseerde procedés, zoals het verzamelen, vastleggen, ordenen, structureren, opslaan, bijwerken of wijzigen, opvragen, raadplegen, gebruiken, verstrekken door middel van doorzending, verspreiden of op andere wijze ter beschikking stellen, aligneren of combineren, afschermen, wissen of vernietigen van gegevens.

Een natuurlijke persoon of rechtspersoon, een overheidsinstantie, een dienst of een ander orgaan die/ dat ten behoeve van de verwerkingsverantwoordelijke persoonsgegevens verwerkt.

Een te onderscheiden aspect van de informatiehuishouding dat handvatten biedt voor de inrichting ervan in ketensamenwerkingen en ketenvoorzieningen.

Een natuurlijke persoon of rechtspersoon, een overheidsinstantie, een dienst of een ander orgaan die/ dat ten behoeve van de verwerkingsverantwoordelijke persoonsgegevens verwerkt.

Een natuurlijke persoon of rechtspersoon, een overheidsinstantie, een dienst of een ander orgaan die/dat, alleen of samen met anderen, het doel van en de middelen voor de verwerking van persoonsgegevens vaststelt.

Geheel van autorisaties voor de uitvoering van een bepaalde functie.

Vaardigheidsgroei die een onderwijsdeelnemer doormaakt op verschillende onderwijskundig relevante ontwikkelingsgebieden.

Een samenhangend geheel van gegevensverzamelingen en de daarbij behorende personen, procedures, processen en programmatuur alsmede de voor het informatiesysteem getroffen voorzieningen voor opslag, verwerking en communicatie.

Een organisatie-overstijgend informatiesysteem dat deel uitmaakt van of ondersteuning biedt aan een ketensamenwerking, dat deel uitmaakt van een patroon dat een ondersteunend proces realiseert of dat ondersteuning biedt aan een bedrijfsproces of eigen voorziening.

Standaardoplossing, middel of maatregel binnen een bepaalde context. Die context kan klein of groot zijn (een organisatie, een keten, een domein, een land, of een groep daarvan). Generieke voorzieningen zijn voorzieningen die opgezet of doorontwikkeld zijn om her te gebruiken voor andere diensten.

Een maatregel op een bepaald ontwerpgebied, die aangeeft hoe informatiesystemen en informatieuitwisseling op dit gebied ingericht zouden moeten worden om aan de doelen en principes van ROSA te voldoen.

Overeenkomst binnen een bepaalde context over de inrichting en het toepassen van bepaalde voorzieningen en/of standaarden.

Een samenhangend geheel van gegevensverzamelingen en de daarbij behorende personen, procedures, processen en programmatuur alsmede de voor het informatiesysteem getroffen voorzieningen voor opslag, verwerking en communicatie.

Standaardoplossing, middel of maatregel binnen een bepaalde context. Die context kan klein of groot zijn (een organisatie, een keten, een domein, een land, of een groep daarvan). Generieke voorzieningen zijn voorzieningen die opgezet of doorontwikkeld zijn om her te gebruiken voor andere diensten.

Een indeling van gegevens naar beschikbaarheid (B), integriteit (I) en vertrouwelijkheid (V).

Een maatregel op een bepaald ontwerpgebied, die aangeeft hoe informatiesystemen en informatieuitwisseling op dit gebied ingericht zouden moeten worden om aan de doelen en principes van ROSA te voldoen.

Een aspect van ketensamenwerking waarvoor naast relevante overkoepelende architectuurprincipes ook specifieke ontwerpprincipes en ontwerpkaders van toepassing zijn.

Een herkenbaar en onderscheidbaar iets dat relevant is voor identity and access management en waarbij een digitale identiteit kan behoren.

De mate waarin vertrouwen kan worden gesteld in een identificatiemiddel, gebaseerd op de mate van zekerheid waarmee attributen, identiteiten, identificatiemiddelen en/of bevoegdheden zijn vastgesteld.

Gewenst resultaat van ketensamenwerkingen en ketenvoorzieningen vanuit het perspectief van de wensen van de samenleving, de burgers en bedrijven.

De scope van een vertrouwensrelatie (bijvoorbeeld op keten, organisatorisch of systeemniveau).

Beredeneerde en samenhangende clustering van inhouden als onderdeel van een leergebied of vak.

Gewenst resultaat van ketensamenwerkingen en ketenvoorzieningen vanuit het perspectief van de wensen van de samenleving, de burgers en bedrijven.

Doel dat beschrijft wat leerlingen tijdens hun onderwijsloopbaan zouden moeten bereiken.

Weergave van een feit, begrip of aanwijzing, geschikt voor overdracht, interpretatie of verwerking door een persoon of apparaat.