Architectuurscan RIO register en beheer

Uit ROSA Wiki
Naar navigatie springen Naar zoeken springen


De architectuurscan is uitgevoerd op 21 juni 2018. Zie voor meer informatie, waaronder de adviezen die naar aanleiding van de scan door de Architectuurraad zijn uitgebracht, het adviesdeel en het bevindingendeel.

ROSA onderdeelBevindingen uit project: RIO Informatiemodel, RIO RegisterRelatie met ROSA (Groen: ROSA, geel: RIO Informatiemodel, RIO Register)
Werkingsgebied

Gehele onderwijsdomein; registratie vindt plaats vanuit alle sectoren. Gebruikers zijn bijvoorbeeld DUO (in het kader van diverse wet- en regelgeving), de Inspectie van het Onderwijs, uitgevers, de gemeente en studiekeuzewebsites. (cf. www.rio-onderwijs.nl)

Fullyconformant.png

Fully conformant - Het werkingsgebied ‘onderwijsdomein’ valt samen met het werkingsgebied van ROSA.
Toepassingsgebied

Eenduidige registratie van informatie over instellingen en opleidingen

Compliant.png

Compliant - Het RIO toepassingsgebied valt binnen de ketenfuncties Informatiestandaardisatie en Informatieverwerking. RIO ondersteunt processen binnen diverse andere ketenfuncties, zoals Bekostiging, Kwaliteitsbewaking en toezicht, Erkenning en accreditering.
Bovensectorale samenwerking

Digitaal doen we het zo: De PSA RIO “inventariseert de voor het project geldende kaders, principes, richtlijnen, standaarden en normen” (p.1), maar geeft geen expliciet overzicht van de (relevante) ROSA-principes en -ontwerpkaders en de wijze waarop het project daar invulling aan geeft.

Inspelen op beleidswijzigingen: RIO beoogt de mogelijkheid te scheppen om kort-cyclisch beleidswijzigingen door te voeren (PSA, p.2)

Koppelen - niet kantelen: RIO beoogt t.o.v. BRIN een betere weerspiegeling te bewerkstelligen van de eigen (onderwijs)organisatie en opleidingsstructuren in ketenperspectief en daarmee bij te dragen aan het Terugdringen van administratieve lasten (PSA p.2).

Eenheid in verscheidenheid: Het RIO-model ondersteunt de variëteit in onderwijskundige werkelijkheid (wie/wat/waar/hoe) tussen de verschillende onderwijssectoren.

Eenmalige registratie meervoudig gebruik: wordt niet in de PSA genoemd, maar het ligt voor de hand dat RIO als register hier bij uitstek invulling aan kan geven. De inhoud van RIO zal ook richting (de administratieve processen van) de aanleverende onderwijsinstelling zelf ontsloten worden.

Compliant.png

Compliant - Doordat vanuit RIO ook de onderwijskundige werkelijkheid kan worden weergegeven, is de verwachting dat het gebruik van instellingsgegevens door ketenorganisaties eenvoudiger wordt en beter passend op diverse ketenprocessen. Hiervoor is de ontsluiting van de onderwijskundige werkelijkheid randvoorwaardelijk. Dit is niet in scope van dit project maar wordt in het programma wel gerealiseerd.

Er is een mogelijk spanningsveld tussen ketenbeheer v.h .informatiemodel en inspelen op beleidswijzigingen door registratiehouder. Zie ook het onderdeel ‘beheer en doorontwikkeling’.

IBP

Digitaal doen we het zo: De PSA RIO “inventariseert de voor het project geldende kaders, principes, richtlijnen, standaarden en normen” (p.1), maar geeft geen expliciet overzicht van de (relevante) ROSA-principes en -ontwerpkaders en de wijze waarop het project daar invulling aan geeft.

Inspelen op beleidswijzigingen: RIO beoogt de mogelijkheid te scheppen om kort-cyclisch beleidswijzigingen door te voeren (PSA, p.2)

Koppelen - niet kantelen: RIO beoogt t.o.v. BRIN een betere weerspiegeling te bewerkstelligen van de eigen (onderwijs)organisatie en opleidingsstructuren in ketenperspectief en daarmee bij te dragen aan het Terugdringen van administratieve lasten (PSA p.2).

Eenheid in verscheidenheid Het RIO-model ondersteunt de variëteit in onderwijskundige werkelijkheid (wie/wat/waar/hoe) tussen de verschillende onderwijssectoren.

Eenmalige registratie meervoudig gebruik: wordt niet in de PSA genoemd, maar het ligt voor de hand dat RIO als register hier bij uitstek invulling aan kan geven. De inhoud van RIO zal ook richting (de administratieve processen van) de aanleverende onderwijsinstelling zelf ontsloten worden.


BIV-aspecten missen in PSA 4.10.2 (security, PSA); B-I-V-classificatie is niet gespecificeerd.

Er wordt nog verhelderd waar instellingen eigenstandig wijzigingen in RIO kunnen doorvoeren en waar een toetsende rol voor DUO is weggelegd. (governance-document)

DUO houdt geen toezicht op vrijwillige registratie, en staat daarmee niet in voor volledigheid of juistheid van de geregistreerde gegevens. (cf. 2.2, governance-document)

De Linked Data omgeving kent in de pilotfase mogelijk lagere (andere) kwaliteitsnormen (cf. PID LOD).

Onbepaald.png

Onbepaald - Er is vooralsnog geen sprake van vertrouwelijkheid.

Een belangrijke, nog onbeantwoorde vraag is: hoe wordt integriteit (en beschikbaarheid) geregeld. Ook ihkv afhankelijkheid vanuit andere ketenpartijen en -voorzieningen die gebruik maken van informatie uit RIO, zoals het Onderwijsserviceregister (zie ook die scan). Integriteitseis is ‘hoog’ als RIO-gegevens als authentieke instellingsgegevens in de keten gelden.

Vertrouwelijkheid speelt mogelijk een rol bij bereikbaarheidsgegevens (persoonsgegevens). Aandacht nodig voor:

  • maken van onderscheid tussen vertrouwelijke gegevens en niet-vertrouwelijke gegevens,
  • borgen vertrouwelijkheid
  • hoe past dit bij het uitgangspunt ‘open (register)data’?

Het is onduidelijk welke andere kwaliteitsnormen in de pilotfase LOD gelden t.o.v. de eindfase, en met name welke kwaliteitsnormen in pilot- en eindfase gelden op gebied van BIV.

IAA

Voor de objecten “Onderwijsaanbieder” en “Onderwijslocatie” is met het onderwijsveld overeengekomen om hier centraal betekenisloze identifiers voor uit te geven bij registratie.

Irrelevant.png

Irrelevant - ROSA richt zich primair op de identiteit van personen.
Gegevensuitwisseling in de keten

De ontsluiting van het register, m.n. de ontsluiting van de onderwijskundige werkelijkheid, is geen onderdeel van het project (p.3). Uit PSA is niet duidelijk waar / wanneer / door wie dat wordt opgepakt.

- Elders in de PSA (p.5) wordt aangegeven dat “PDB RIO richt zich op inwinnen en beschikbaar stellen van gegevens en het beheer van het register RIO”

Het programma draagt in ieder geval zorg voor het verkennen van de mogelijkheid om middels LOD gegevens te ontsluiten, een sobere samenhangende presentatie op een website te verzorgen van de gegevens uit RIO en de realisatie van technische koppelingen waarmee huidige afnemers van te vervangen systemen (BRIN etc.) kunnen blijven werken zoals nu. (cf. governance document 0.9, 4.2, punt 45)

De tekst op p.5 PSA suggereert dat er alleen M2M-koppelingen voorzien zijn voor uitwisseling met NHR, BAG, SBB. Instellingen werken via ZP. In de structuurschets M2M (par.4.4) wordt wel een M2M-koppeling voor instellingen beschreven.

Voor de M2M-koppelingen wordt Edukoppeling 1.2 als standaard gehanteerd.

Classificeer alle gegevens- en domeinobjecten met het KOI: hierover wordt in het PID LOD gezegd dat “De semantiek van de gepubliceerde gegevens is afkomstig uit het gegevenswoordenboek DUO en gerelateerd aan het kernmodel Onderwijsinformatie”

Openbare register gegevens worden ontsloten als Linked Open Data: Hieraan wordt invulling gegeven middels de pilot Linked Open Data (cf. PID LOD)

De pilot LOD richt zich op “het ontsluiten van de administratieve werkelijkheid en de juridische werkelijkheid uit RIO” (cf. PID LOD).

Consistent.png

Consistent - Bij ‘beschikbaarstellen gegevens’ hoort ook het beschikbaar stellen van de gegevens omtrent de onderwijskundige werkelijkheid. Er moet nog meer duidelijkheid komen over op welke wijze(n) dit zal gaan gebeuren (LOD, M2M, etc.) en welke eisen dit stelt aan afnemende partijen (zeker als dit op andere manieren gebeurt dan het aanleveren). Voor gegevensleveringen is die duidelijkheid er al wel, maar of systemen die gegevens aan RIO aanleveren via dezelfde soort koppeling ook die gegevens weer kunnen ontvangen is nog onbekend.

In de vorige RIO-scan werd t.a.v. de verbinding met KOI geconstateerd dat de indruk bestond dat nog niet alle RIO-begrippen tot het KOI herleidbaar waren, en dat het verplaatsen van KOI-begrippen naar het RIO-model ook nog niet volledig was uitgevoerd. Het is uit de huidige scan niet duidelijk geworden of en hoe de aanbevelingen daaromtrent zijn opgevolgd.

In de fasering van de Linked Data-omgeving wordt enerzijds gesteld dat die in de pilotfase data bevat die “volledig, actueel en correct” is en anderzijds dat “de omgeving incrementeel groeit en bij aanvang nog niet alle data beschikbaar zal zijn”. Dat lijkt niet met elkaar te rijmen.

Ketenprocessen

RIO biedt de mogelijkheid de informatiebehoeftes van de volgende ketenprocessen beter te vervullen (PSA, p.2):

  • Handhaving en toezicht
  • Processen rondom informatievoorziening/informatieproducten
  • BPV-keten (mbo)
  • Horizontale verantwoording
  • Processen bij gemeenten (handhaving leerplicht)
Fullyconformant.png

Fully conformant - de ambitie is dat RIO toegepast kan worden binnen alle ketenprocessen waarin instellings- of opleidingsinformatie wordt gebruikt. De lijst met genoemde ketenprocessen is niet limitatief.
Zeggenschappen en gegevenssoorten

Zie p.9 PSA. Het bevoegd gezag levert aan RIO, een onderwijsaanbieder mag dat niet (cf. 2.2, governancedocument)

In het PvE levering RIO zal, in termen van zeggenschappen, onderscheid worden gemaakt tussen wettelijk verplichte en vrijwillig aan te leveren gegevens. Bij vrijwillige gegevenslevering blijft de instelling gegevensverantwoordelijke voor het beschikbaar stellen, accorderen van de uitwisseling en het corrigeren en bijwerken. (governancedocument, 2.2)

Compliant.png

Compliant - De voor RIO gehanteerde zeggenschappen komen overeen met de in ROSA onderkende zeggenschappen.

Inhoudelijk zal, voordat het Bevoegd Gezag als gegevensverantwoordelijke gegevens aan RIO kan aanleveren, er een identiteit voor het Bevoegd Gezag uitgegeven en geregistreerd moeten zijn. Dit is binnen de projectgroep wel onderkend maar nog niet goed beschreven.

Bouwstenen en voorzieningen

Niet alle in de diagrammen van de PSA genoemde applicatiecomponenten lijken echt applicatiecomponenten te zijn. Bijv. (p.4) ‘voorzieningenplanning’ en ‘behandelen melding’ (proces? Cf. voetnoot p.3). SSG = afdeling?

Het is onduidelijk welke componenten een rol in de keten spelen, en welke componenten DUO-intern zijn.

Bepaalde, elders in de tekst genoemde, componenten ontbreken in de SOLL-architectuur (ZP, NHR, BAG, SBB)

RIO wordt zowel als logisch geheel(referentiecomponent in ROSA-termen) als applicatie gepositioneerd (p.12 PSA)

Onbepaald.png

Onbepaald - De PSA is op dit vlak vooral intern gericht.
Architecturele randvoorwaarden

RIO Aanleveren stuurt een asynchrone terugmelding aan de instelling via OutputManagement

N.v.t. - Voor ketenpartijen is het van belang te weten (a) aan welke (technische) vereisten zij moeten voldoen voor het kunnen ontvangen van deze terugmeldingen en (b) bij welke typen gegevensuitwisselingen welke typen koppelingen kunnen worden gebruikt (zie ook het onderdeel Gegevensuitwisseling in de keten)

Beheer en (door)ontwikkeling

Bij de vormgeving van het register moeten het juridische en onderwijskundige deel als aparte onderdelen worden onderscheiden en gehandhaafd blijven. (PSA)

Uit het governance document (‘Afspraken over bestuur en beheer’) blijkt: Het informatiemodel RIO wordt in beheer gegeven bij Edustandaard; DUO onderhoudt het PvE levering RIO-DUO en voert correctief, adaptief en preventief onderhoud uit aan de registratie; het Ministerie van OCW beslist over (systeemaanpassingen vanwege) wet- en regelgeving en beleidswijzigingen - ‘grote’ wijzigingen worden op de i-agenda geplaatst en in strategisch ketenregieoverleg geagendeerd; het beheer van de overkoepelende (governance)afspraken wordt overgedragen aan de Informatiekamer

N.v.t. - Het governancelandscap is complex; voor elk deel is een logische partij benoemd, maar de verschillende delen kennen sterke afhankelijkheden. Dit stelt hoge eisen t.a.v. (de afstemming van) de verschillende change management processen (change management proces binnen Edustandaard voor wat betreft wijzigingen op het informatiemodel / een change management proces binnen DUO voor wat betreft wijzigingen op het register zelf inclusief alle koppelingen / veranderingen op gebied van wetgeving en veranderingen binnen de instellingen en opleidingen die impact hebben op het informatiemodel). Om ongewenste, ‘sterke’ wijzigingsafhankelijkheden te voorkomen, dienen het model en de implementaties ervan (in de RIO-registratie en/of administratiesystemen en afnemers) onafhankelijk van elkaar te kunnen ontwikkelen.

De verantwoordelijkheid voor het bewaken en beheren van de consistentie tussen juridische werkelijkheid en onderwijskundige werkelijkheid (zowel modelmatig als qua invulling (data)) is niet expliciet belegd.