Interoperabiliteit

Uit ROSA Wiki
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
ArchiMate-modellen > ROSA > Groupings > Interoperabiliteit
Overzicht
Het ontwerpgebied Interoperabiliteit omvat ontwerpkaders gericht op semantische, technische en procesinteroperabiliteit.
Type  :  Ontwerpgebied

Doelen


Principes

PrincipeStelling
Herbruikbare dataData die tot stand is gekomen door acties van onderwijsdeelnemers of onderwijsmedewerkers kan in opdracht van de onderwijsorganisatie gebruikt worden door andere partijen.
ProcesinteroperabiliteitKetenpartijen vullen hun deel van een ketenproces zo in dat die invulling aansluit op de rest van het ketenproces.
Semantische interoperabiliteitDaar waar dat mogelijk is hanteren we een gemeenschappelijke taal in onze processen, diensten en architecturen maar daar waar er verschillen zijn in de semantiek in de verschillende onderwijssectoren en ketenprocessen, overbruggen we die verschillen door de relaties inzichtelijk te maken.
Technische interoperabiliteitWe werken toe naar een gemeenschappelijke informatie-infrastructuur gebaseerd op services, die voor alle partijen beschikbaar zijn om door hen gewenste gegevens, op een door hen gewenst moment op te vragen c.q. beschikbaar te stellen.

Ontwerpkaders

OntwerpkaderStelling
Behoeftegerichte en doelgebonden gegevensuitwisselingBehoeftegerichte en doelgebonden gegevensuitwisseling
Classificeer alle gegevens- en domeinobjecten met het Kernmodel OnderwijsinformatieAlle gegevens en domeinobjecten worden geclassificeerd met het Kernmodel Onderwijs Informatie.
Data beschikbaar voor onderzoekData is beschikbaar en deelbaar voor onderzoek en innovatie, tenzij dit grote praktische consequenties heeft. (Volgens het pas-toe-of-leg-uit beginsel.)
Gebruik Edukoppeling voor vertrouwelijke gegevensuitwisselingDe Edukoppeling transactiestandaard wordt gebruikt voor de communicatie (M2M) ten behoeve van in ieder geval vertrouwelijke gegevensuitwisseling
Gebruik het Gegevenswoordenboek DUO voor berichtuitwisseling met DUOHet Gegevenswoordenboek DUO wordt gebruikt voor de berichtspecificatie ten behoeve van berichtuitwisseling met DUO.
Gescheiden ketenprocesstappenKetenprocesstappen in het ketenproces zijn gescheiden. Producten en diensten kunnen per stap worden gekozen.
Hanteer begrippen uit het ROSA begrippenkader
Hanteer de stappen uit de AMIGO-aanpak
Heldere interpretatie en gebruikBij koppeling van data moet zowel de door de bron bedoelde interpretatie als de wijze van gebruik door de ontvanger helder zijn.
Instelling- en sectoroverschrijdend onderwijsEen ketensamenwerking faciliteert het gelijktijdig volgen van onderwijs aan verschillende instellingen en in verschillende sectoren.
Ketenpartijen bepalen zelf de identificerende kenmerken van logistieke puntenKetenpartijen bepalen en registreren zelf de identificerende kenmerken ten behoeve van de logistieke punten voor verzending en aflevering (binnen de systematiek van de Edukoppeling transactiestandaard)
Ketenpartijen bieden wederzijdse servicesZowel DUO als scholen c.q. leveranciers bieden (web)services aan voor gegevensuitwisseling binnen de keten
OntkoppelingMaak gebruik van flexibele en ontkoppelde functies.
Openbare registergegevens worden ontsloten als Linked Open DataVoor openbare registergegevens worden gegevens ontsloten in de vorm van Linked Open Data (5 sterren op de schaal van Berners-Lee).
Registreer de betekenis van nieuwe gegevensGegevens die niet aan een bestaande semantische bron zijn te koppelen, moeten aan de meest toepasselijke semantische bron binnen het onderwijs worden toegevoegd
Sectoroverstijgend gebruik van producten en dienstenEen ketensamenwerking faciliteert gebruik van producten en diensten over de grens van sectoren heen.
Semantiek in berichtuitwisseling is traceerbaarSemantiek in berichtuitwisseling moet traceerbaar zijn (ter voorkoming vanonnodige variëteit)
Serviceinformatie wordt samenhangend beschikbaar gesteldInformatie over wie services waar aanbiedt en wie daar gebruik van mogen maken, wordt samenhangend beschikbaar gesteld.
Sluit aan op ketenprocesuitwerkingen in ROSADe ketenprocesuitwerkingen in ROSA zijn leidend bij de invulling door ketenpartijen van hun deel van het ketenproces.
Standaarden voor gegevensuitwisselingStandaarden, normen en voorschriften voor gegevensuitwisseling zijn gebaseerd op industrie-, de facto, en communitystandaarden.
View
ROSA

Het ontwerpgebied ''Interoperabiliteit'' omvat ontwerpkaders gericht op semantische, technische en procesinteroperabiliteit. (Grouping) Interoperabiliteit We werken toe naar een gemeenschappelijke informatie-infrastructuur gebaseerd op services, die voor alle partijen beschikbaar zijn om door hen gewenste gegevens, op een door hen gewenst moment op te vragen c.q. beschikbaar te stellen. (Principle) Technische interoperabiliteit Daar waar dat mogelijk is hanteren we een gemeenschappelijke taal in onze processen, diensten en architecturen maar daar waar er verschillen zijn in de semantiek in de verschillende onderwijssectoren en ketenprocessen, overbruggen we die verschillen door de relaties inzichtelijk te maken. (Principle) Semantische interoperabiliteit Semantiek in berichtuitwisseling moet traceerbaar zijn (ter voorkoming vanonnodige variëteit) (Requirement) Semantiek in berichtuitwisseling is traceerbaar Het Gegevenswoordenboek DUO wordt gebruikt voor de berichtspecificatie ten behoeve van berichtuitwisseling met DUO. (Requirement) Gebruik het Gegevenswoordenboek DUO voor berichtuitwisseling met DUO Alle gegevens en domeinobjecten worden geclassificeerd met het Kernmodel Onderwijs Informatie. (Requirement) Classificeer alle gegevens- en domeinobjecten met het Kernmodel Onderwijsinformatie Gegevens die niet aan een bestaande semantische bron zijn te koppelen, moeten aan de meest toepasselijke semantische bron binnen het onderwijs worden toegevoegd (Requirement) Registreer de betekenis van nieuwe gegevens Zowel DUO als scholen c.q. leveranciers bieden (web)services aan voor gegevensuitwisseling binnen de keten (Requirement) Ketenpartijen bieden wederzijdse services Ketenpartijen bepalen en registreren zelf de identificerende kenmerken ten behoeve van de logistieke punten voor verzending en aflevering (binnen de systematiek van de Edukoppeling transactiestandaard) (Requirement) Ketenpartijen bepalen zelf de identificerende kenmerken van logistieke punten Voor openbare registergegevens worden gegevens ontsloten in de vorm van Linked Open Data (5 sterren op de schaal van Berners-Lee). (Requirement) Openbare registergegevens worden ontsloten als Linked Open Data Informatie over wie services waar aanbiedt en wie daar gebruik van mogen maken, wordt samenhangend beschikbaar gesteld. (Requirement) Serviceinformatie wordt samenhangend beschikbaar gesteld Ketenpartijen vullen hun deel van een ketenproces zo in dat die invulling aansluit op de rest van het ketenproces. (Principle) Procesinteroperabiliteit De ketenprocesuitwerkingen in ROSA zijn leidend bij de invulling door ketenpartijen van hun deel van het ketenproces. (Requirement) Sluit aan op ketenprocesuitwerkingen in ROSA Requirement Hanteer de stappen uit de AMIGO-aanpak Requirement Hanteer begrippen uit het ROSA begrippenkader Behoeftegerichte en doelgebonden gegevensuitwisseling (Requirement) Behoeftegerichte en doelgebonden gegevensuitwisseling Data is beschikbaar en deelbaar voor onderzoek en innovatie, tenzij dit grote praktische consequenties heeft. (Volgens het pas-toe-of-leg-uit beginsel.) (Requirement) Data beschikbaar voor onderzoek Bij koppeling van data moet zowel de door de bron bedoelde interpretatie als de wijze van gebruik door de ontvanger helder zijn. (Requirement) Heldere interpretatie en gebruik Een ketensamenwerking faciliteert gebruik van producten en diensten over de grens van sectoren heen. (Requirement) Sectoroverstijgend gebruik van producten en diensten Een ketensamenwerking faciliteert het gelijktijdig volgen van onderwijs aan verschillende instellingen en in verschillende sectoren. (Requirement) Instelling- en sectoroverschrijdend onderwijs Ketenprocesstappen in het ketenproces zijn gescheiden. Producten en diensten kunnen per stap worden gekozen. (Requirement) Gescheiden ketenprocesstappen De onderwijsorganisatie heeft de zeggenschap over welke onderwijsdeelnemergegevens worden gedeeld tussen leveranciers van producten en diensten. (Requirement) Zeggenschap deelnemergegevens bij onderwijsorganisatie Maak gebruik van flexibele en ontkoppelde functies. (Requirement) Ontkoppeling Standaarden, normen en voorschriften voor gegevensuitwisseling zijn gebaseerd op industrie-, de facto, en communitystandaarden. (Requirement) Standaarden voor gegevensuitwisseling Gedurende het hele leven (pro)actief ontplooien van kwaliteiten op basis van eigen interesses en waarden voor een duurzame bijdrage aan de samenleving, eigen gezondheid en geluk (Driver) Leven lang ontwikkelen Bovensectorale samenwerking heeft betrekking op het bevorderen van de samenwerking tussen partijen in verschillende onderwijssectoren. (Driver) Bovensectorale samenwerking De overheid, de maatschappij en het onderwijs zelf vragen van scholen en andere ketenpartijen om gegevens te verzamelen, te registreren en ter beschikking te stellen. Deze gegevens worden gebruikt bij de begeleiding van de onderwijsdeelnemer, voor horizontale en verticale verantwoording, en voor beleid en interne organisatie. Als gegevens op verschillende plaatsen in de onderwijsketen worden bijgehouden, leidt dat tot onnodige administratieve lasten. (Driver) Terugdringen administratieve lasten Onderwijsorganisaties, onderwijsmedewerkers en onderwijsdeelnemers kunnen de producten en diensten voor het verzorgen van onderwijs vrij kiezen. (Principle) Keuzevrijheid De mate waarin de onafhankelijkheid van onderwijsinstellingen is gewaarborgd Duiding: Het onderwijs kent een pluriforme inrichting waarin onderwijsinstellingen zelf een grote mate van vrijheid hebben om, binnen de door de wet gestelde kaders, eigenstandige beslissingen te nemen. (Goal) Onafhankelijkheid van onderwijs De mate waarin individuen de mogelijkheid hebben autonoom te zijn in hun ontwikkeling en keuzes. (Goal) Zelfbeschikking Autonomie betekent letterlijk: jezelf de wet voorschrijven. Autonomie omvat waarden als zelfbeschikking, bescherming van de persoonlijke levenssfeer, onafhankelijkheid en vrijheid van onderwijs. (Driver) Autonomie De mate waarin de professionele autonomie van leraren/docenten is gewaarborgd Duiding: Leraren/docenten maken vanuit hun professionele autonomie eigen keuzes ten aanzien van hun pedagogische en didactische aanpak en de te gebruiken leermiddelen. (Goal) Professionele autonomie Onderwijsdeelnemers ervaren geen belemmeringen in hun leerproces. (Principle) Geen belemmeringen De mate waarin digitale omgevingen, informatie en data toegankelijk zijn Duiding: In brede zin gaat de waarde ‘toegankelijkheid’ over toegang tot onderwijs. Dat omvat (het organiseren van) toegang tot digitale omgevingen en toegang tot informatie/data. Het is zowel van toepassing op de onderwijsdeelnemers als op de partijen in de keten. Toegankelijkheid is randvoorwaardelijk voor gelijke kansen. (Goal) Toegankelijkheid Digitale toegankelijkheid verwijst naar het ontwerp en de ontwikkeling van digitale technologieën en informatiebronnen (bijv. websites, apps) op een manier die voor iedereen, inclusief mensen met verschillende vaardigheden en beperkingen, gemakkelijk toegankelijk is. Het doel is ervoor te zorgen dat digitale producten, diensten en informatie begrijpelijk en bruikbaar zijn voor een breed scala aan gebruikers, ongeacht hun fysieke of cognitieve capaciteiten. (Driver) Digitale toegankelijkheid Inclusiviteit in onderwijs betekent toegankelijkheid voor alle onderwijsvolgers. Iedereen mag meedoen, hoort erbij en wordt voorbereid op een goed leven in de maatschappij. (Driver) Inclusiviteit Het onderwijs kan gebruik maken van data om het onderwijsleerproces te ondersteunen en te verbeteren (Principle) Data-ondersteund onderwijs Data die tot stand is gekomen door acties van onderwijsdeelnemers of onderwijsmedewerkers kan in opdracht van de onderwijsorganisatie gebruikt worden door andere partijen. (Principle) Herbruikbare data De ketensamenwerking faciliteert gelijke kansen voor onderwijsdeelnemers. (Principle) (6) Gelijke kansen voor onderwijsdeelnemers De mate waarin (groepen) onderwijsdeelnemers en/of -medewerkers gelijke kansen hebben Duiding: Onderwijsdeelnemers en -medewerkers moeten gelijke kansen krijgen, zonder benadeling of uitsluiting door bijvoorbeeld sociaal-economische of culturele achtergrond of eventuele (fysieke) beperkingen. Dit raakt aan thema’s als Studentmobiliteit en onderwijsflexibilisering, (Digi)toegankelijkheid, Internationale samenwerking en grensoverschrijdende onderwijsdeelname, Platformonafhankelijkheid, et cetera (Goal) Gelijke kansen Driver Gelijkheid Van gegevens die in ketenprocessen worden uitgewisseld, is duidelijk welke partijen welke zeggenschapsrechten over die gegevens hebben. (Principle) Zeggenschap in kaart Producten en diensten zijn interoperabel, op basis van afgesproken open standaarden. (Principle) Hanteer open standaarden De mate waarin duurzaamheid wordt gewaarborgd Duiding: Duurzaamheid (Eng: sustainability) bestrijkt vanuit systeem- en softwareperspectief twee aandachtgebieden: duurzame software/systemen (bijv. energie-efficiënte systemen, goed onderhoudbare systemen), en systemen/software gericht op duurzaamheid (omvat naast technische aandachstpunten ook economische en sociale duurzaamheid en duurzaamheid van het milieu). cf. Lago et al., “Designing for Sustainability: Lessons Learned from Four Industrial Projects”, International Conference on Informatics for Environmental Protection - Nicosia, Cyprus, September 2020. (Goal) Duurzaamheid De mate waarin met de beschikbare middelen een zo goed mogelijk resultaat wordt bereikt. (Goal) Efficiëntie We streven naar een betere afstemming en meer gemeenschappelijkheid in de informatiehuishouding van de administratieve ketenprocessen. (Goal) Gemeenschappelijkheid in informatiehuishouding InfluenceRelationship InfluenceRelationship InfluenceRelationship InfluenceRelationship InfluenceRelationship InfluenceRelationship InfluenceRelationship InfluenceRelationship InfluenceRelationship InfluenceRelationship InfluenceRelationship InfluenceRelationship InfluenceRelationship InfluenceRelationship InfluenceRelationship InfluenceRelationship InfluenceRelationship InfluenceRelationship InfluenceRelationship InfluenceRelationship InfluenceRelationship InfluenceRelationship InfluenceRelationship InfluenceRelationship InfluenceRelationship InfluenceRelationship InfluenceRelationship InfluenceRelationship InfluenceRelationship InfluenceRelationship InfluenceRelationship InfluenceRelationship InfluenceRelationship InfluenceRelationship InfluenceRelationship InfluenceRelationship InfluenceRelationship InfluenceRelationship InfluenceRelationship InfluenceRelationship InfluenceRelationship InfluenceRelationship InfluenceRelationship InfluenceRelationship InfluenceRelationship InfluenceRelationship InfluenceRelationship InfluenceRelationship InfluenceRelationship InfluenceRelationship InfluenceRelationship InfluenceRelationship Deze svg is op 21-02-2025 21:18:49 CET gegenereerd door ArchiMedes™ © 2016-2025 ArchiXL. ArchiMedes 21-02-2025 21:18:49 CET
Toon de view op ware grootte
Meer informatie
ROSA
Het ontwerpgebied ''Interoperabiliteit'' omvat ontwerpkaders gericht op semantische, technische en procesinteroperabiliteit. (Grouping) Interoperabilite- it Requirement Hanteer begrippen uit het ROSA begrippenkad- er Informatie over wie services waar aanbiedt en wie daar gebruik van mogen maken, wordt samenhangend beschikbaar gesteld. (Requirement) Serviceinform- atie wordt samenhangen- d beschikbaar gesteld We werken toe naar een gemeenschappelijke informatie-infrastructuur gebaseerd op services, die voor alle partijen beschikbaar zijn om door hen gewenste gegevens, op een door hen gewenst moment op te vragen c.q. beschikbaar te stellen. (Principle) Technische interoperabilite- it De ketenprocesuitwerkingen in ROSA zijn leidend bij de invulling door ketenpartijen van hun deel van het ketenproces. (Requirement) Sluit aan op ketenprocesuit- werkingen in ROSA Requirement Hanteer de stappen uit de AMIGO- aanpak Ketenprocesstappen in het ketenproces zijn gescheiden. Producten en diensten kunnen per stap worden gekozen. (Requirement) Gescheiden ketenprocesst- appen Maak gebruik van flexibele en ontkoppelde functies. (Requirement) Ontkoppeling Ketenpartijen vullen hun deel van een ketenproces zo in dat die invulling aansluit op de rest van het ketenproces. (Principle) Procesinterop- erabiliteit Een ketensamenwerking faciliteert het gelijktijdig volgen van onderwijs aan verschillende instellingen en in verschillende sectoren. (Requirement) Instelling- en sectoroversch- rijdend onderwijs Voor openbare registergegevens worden gegevens ontsloten in de vorm van Linked Open Data (5 sterren op de schaal van Berners-Lee). (Requirement) Openbare registergegev- ens worden ontsloten als Linked Open Data Alle gegevens en domeinobjecten worden geclassificeerd met het Kernmodel Onderwijs Informatie. (Requirement) Classificeer alle gegevens- en domeinobject- en met het Kernmodel Onderwijsinfor- matie De onderwijsorganisatie heeft de zeggenschap over welke onderwijsdeelnemergegevens worden gedeeld tussen leveranciers van producten en diensten. (Requirement) Zeggenschap deelnemergeg- evens bij onderwijsorga- nisatie De Edukoppeling transactiestandaard wordt gebruikt voor de communicatie (M2M) ten behoeve van in ieder geval vertrouwelijke gegevensuitwisseling (Requirement) Gebruik Edukoppeling voor vertrouwelijke gegevensuitwi- sseling Data die tot stand is gekomen door acties van onderwijsdeelnemers of onderwijsmedewerkers kan in opdracht van de onderwijsorganisatie gebruikt worden door andere partijen. (Principle) Herbruikbare data Semantiek in berichtuitwisseling moet traceerbaar zijn (ter voorkoming vanonnodige variëteit) (Requirement) Semantiek in berichtuitwisse- ling is traceerbaar Gegevens die niet aan een bestaande semantische bron zijn te koppelen, moeten aan de meest toepasselijke semantische bron binnen het onderwijs worden toegevoegd (Requirement) Registreer de betekenis van nieuwe gegevens Bij koppeling van data moet zowel de door de bron bedoelde interpretatie als de wijze van gebruik door de ontvanger helder zijn. (Requirement) Heldere interpretatie en gebruik Ketenpartijen bepalen en registreren zelf de identificerende kenmerken ten behoeve van de logistieke punten voor verzending en aflevering (binnen de systematiek van de Edukoppeling transactiestandaard) (Requirement) Ketenpartijen bepalen zelf de identificerende kenmerken van logistieke punten Daar waar dat mogelijk is hanteren we een gemeenschappelijke taal in onze processen, diensten en architecturen maar daar waar er verschillen zijn in de semantiek in de verschillende onderwijssectoren en ketenprocessen, overbruggen we die verschillen door de relaties inzichtelijk te maken. (Principle) Semantische interoperabilite- it Data is beschikbaar en deelbaar voor onderzoek en innovatie, tenzij dit grote praktische consequenties heeft. (Volgens het pas-toe-of-leg-uit beginsel.) (Requirement) Data beschikbaar voor onderzoek Behoeftegerichte en doelgebonden gegevensuitwisseling (Requirement) Behoeftegeric- hte en doelgebonden gegevensuitwi- sseling Het Gegevenswoordenboek DUO wordt gebruikt voor de berichtspecificatie ten behoeve van berichtuitwisseling met DUO. (Requirement) Gebruik het Gegevenswoo- rdenboek DUO voor berichtuitwisse- ling met DUO Standaarden, normen en voorschriften voor gegevensuitwisseling zijn gebaseerd op industrie-, de facto, en communitystandaarden. (Requirement) Standaarden voor gegevensuitwi- sseling Een ketensamenwerking faciliteert gebruik van producten en diensten over de grens van sectoren heen. (Requirement) Sectoroverstij- gend gebruik van producten en diensten Zowel DUO als scholen c.q. leveranciers bieden (web)services aan voor gegevensuitwisseling binnen de keten (Requirement) Ketenpartijen bieden wederzijdse services AggregationRelationship AggregationRelationship AggregationRelationship AggregationRelationship AggregationRelationship AggregationRelationship AggregationRelationship AggregationRelationship AggregationRelationship AggregationRelationship AggregationRelationship AggregationRelationship AggregationRelationship AggregationRelationship AggregationRelationship AggregationRelationship AggregationRelationship AggregationRelationship AggregationRelationship AggregationRelationship AggregationRelationship AggregationRelationship AggregationRelationship AggregationRelationship AggregationRelationship Deze svg is op 11-03-2025 13:54:02 CET gegenereerd door ArchiMedes™ © 2016-2025 ArchiXL. ArchiMedes 11-03-2025 13:54:02 CET


Komt voor in
Relaties
Komt voor in andere modellen
Details Interoperabiliteit
Elementtype  : Grouping
Element-id  : Id-93ac1579ed1a4ba0b15974da0ec30c5e
Element URI  : https://rosa.wikixl.nl/index.php/Id-93ac1579ed1a4ba0b15974da0ec30c5e
ArchiMate-model  : ROSA
Label  : Interoperabiliteit