Kernmodel Onderwijsinformatie
Inleiding[bewerken]
Het Kernmodel Onderwijsinformatie (KOI) is het overkoepelende conceptueel informatiemodel van het Nederlandse onderwijs.
Het doel van het KOI is een conceptueel startpunt te bieden om inzicht te krijgen in de betekenis, structuur en samenhang van de belangrijkste concepten, de zogeheten kernconcepten, in het onderwijsdomein. Deze kernconcepten (KOI-objecten) zijn generieke concepten die een breed afgestemde en breed gedragen betekenis hebben en een informatieonderwerp representeren waarover partijen in de onderwijsketen met elkaar praten, informatie opslaan en uitwisselen.
Een KOI-object representeert een groep concepten die betrekkingen heeft op het corresponderende informatieonderwerp. Het KOI kan op conceptueel niveau worden gebruikt als verbindende ‘kapstok’ om onderliggende concepten uit verschillende informatiegebieden van het onderwijs te categoriseren en met elkaar te verbinden. KOI-objecten helpen bij het organiseren en categoriseren van informatie en kennis door vergelijkbare dingen samen te brengen en hen onder een gemeenschappelijke noemer te plaatsen.
Het KOI-model en de daarin voorkomende KOI-objecten en hun relaties helpen om complexe concepten, en de variëteiten daartussen, in te delen en te bespreken. Het stelt hierdoor mensen in staat om efficiënter te communiceren over grote groepen of verzamelingen van dingen.
Het KOI biedt een gemeenschappelijk beeld dat herkenbaar is voor alle partijen, een 'ankerplaat' die als een soort Esperanto kan dienen wanneer vanuit verschillende werkingsgebieden of verschillende processen wordt samengewerkt.
KOI-model[bewerken]
De concepten / KOI-begrippen zijn ondergebracht in de ketendomeinen zoals die ook elders in de ROSA worden gebruikt om bijvoorbeeld ketenprocessen in te delen.
De relaties in het model geven een indruk van de samenhang tussen de verschillende concepten, maar zijn niet uitputtend bedoeld. Verschillende partijen kunnen andere belangrijke relaties zien tussen de concepten. Wanneer een relatie in bovenstaande figuur ontbreekt, wil dat dus niet zeggen dat deze relatie niet zou bestaan. Achter de concepten van het KOI gaat nog een wereld van detail schuil. Deze wereld is het onderwerp van meer specifieke conceptuele modellen, (logische) gegevensmodellen en gegevenssets, en berichtspecificaties. (Zie Overzicht Onderwijssemantiek). Het KOI beoogt niet deze detailwereld, waarin sectorale en proces-specifieke terminologie een belangrijke rol speelt, te standaardiseren. Het is wel belangrijk dat de samenhang tussen verschillende semantische bronnen (specificaties, modellen, gegevenswoordenboeken) vanuit semantiek ondersteund wordt en gerelateerd kan worden aan het KOI.
Definities[bewerken]
De concepten van het Kernmodel Onderwijsinformatie zijn ook gedefinieerd in het ROSA Begrippenkader, en worden gebruikt om de overige begrippen in het ROSA Begrippenkader te categoriseren (ROSA ontwerpkader: Classificeer alle gegevens- en domeinobjecten met het Kernmodel Onderwijsinformatie).
| KOI-begrip | Beschrijving | Toelichting | Voorbeelden |
|---|---|---|---|
| leerresultaat (koi) | Uitkomst van een door een onderwijsdeelnemer uitgevoerde leeractiviteit. | Vanuit het perspectief van een onderwijsdeelnemer is leerresultaat het gevolg van een leeractiviteit. Leeractiviteit is een verbijzondering van het overkoepelend object onderwijsactiviteit. | voortgangsresultaat, toetsresultaat |
| onderwijsaanbod (koi) | Datgene wat een onderwijsorganisatie organiseert aan onderwijsactiviteiten zowel inhoudelijk als qua aanpak. | Het is het totale pakket van te volgen soorten onderwijs, waarvoor een onderwijsdeelnemer zich kan aanmelden. | |
| onderwijsactiviteit (koi) | Het aanleren van kennis, vaardigheden en attitudes om vooraf vastgelegde doelen na te streven. | Het aanleren omvat zowel het eigen maken door een onderwijsdeelnemer (veelal aangeduid met leeractiviteit) als het lesgeven door een leerkracht. | instructie,toetsafname,oefening |
| onderwijsdeelname (koi) | Een afspraak voor het gaan volgen, volgen en hebben gevolgd van onderwijs. | De afspraak kan betrekking hebben op een volledige opleiding maar ook op het volgen van een onderwijsdeelnemer aan een specifieke onderwijsactiviteit (minor, keuzevak ec.) | |
| onderwijsdeelnemer (koi) | Een natuurlijk persoon die deelneemt aan een onderwijsactiviteit om zich kennis, vaardigheden en attitudes eigen te maken. | leerling, student | |
| onderwijseenheid (koi) | Een samenhangend geheel van kennis, inzicht en vaardigheden met een bepaald leerdoel. | ||
| onderwijslocatie (koi) | Een plek waar onderwijs wordt aangeboden en gevolgd. | Dit kan een adres zijn, maar ook een gebouw, sportveld, schip of een andere plaats. | adres,gebouw,sportveld,schip |
| onderwijsmateriaal (koi) | Benodigdheden bestemd voor gebruik binnen het onderwijs. | Onderwijsmateriaal omvat educatieve content en andere hulpmiddelen ter ondersteuning van onderwijsactiviteiten, waaronder schoolboeken en werkbladen, software, allerlei teksten, audiovisuele hulpmiddelen (bijvoorbeeld cd-speler, multimedia-pc, beamer, film) en technische hulpmiddelen (bijvoorbeeld grondstoffen, gereedschap, knutselmateriaal). Ook toetsen worden tot onderwijsmateriaal gerekend. | schoolboek,software,cd-speler,multimedia-pc, beamer,grondstoffen,gereedschap,knutselmateriaal,toets |
| onderwijsmedewerker (koi) | Een natuurlijk persoon die op grond van een overeenkomst werkzaam is voor een onderwijsorganisatie. | Hiertoe behoren onder anderen alle personen met een arbeidsovereenkomst of een detacheringsovereenkomst, evenals uitzendkrachten, stagiaires en vrijwilligers. | eigen werknemer,uitzendkracht,stagiair,vrijwilliger |
| onderwijsondersteuning (koi) | Alle activiteiten die nodig zijn om de deelname aan het onderwijs mogelijk te maken. | Dit omvat activiteiten op het gebied van algehele leiding, organisatie en/of administratie die het onderwijs ondersteunen / ontlasten, zodat meer tijd overblijft voor de kernactiviteiten en om de kwaliteit van het onderwijs te bevorderen, en worden uitgevoerd door o.a. medewerkers van betrokken onderwijsorganisatie en zorgmedewerkers / -coördinatoren. | |
| onderwijsontwikkeling (koi) | Het samenstellen van onderwijsprogramma's, curricula en/of leerlijnen en het variëren en arrangeren in het beschikbare onderwijsaanbod en/of het ontwikkelen van onderwijsmateriaal gebruikmakend van beschikbare onderwijsmaterialen. | ||
| onderwijsorganisatie (koi) | Een organisatie die onderwijs aanbiedt en verzorgt en regelt dat aan de gestelde randvoorwaarden wordt voldaan. | Hieronder vallen o.a. onderwijsbesturen en onderwijsaanbieders, maar bijvoorbeeld niet aan onderwijs gerelateerde organisaties, zoals educatieve uitgevers, DUO, Kennisnet. | onderwijsbestuur, onderwijsaanbieder, onderwijsteam |
| onderwijsresultaat (koi) | Vastgelegde en geformaliseerde beoordeling op basis van een of meer leerresultaten. |
Criteria voor keuze KOI-objecten[bewerken]
Bij het kiezen van KOI-objecten zijn er verschillende criteria waarmee rekening moet worden gehouden om ervoor te zorgen dat de geselecteerde termen effectief, bruikbaar en zinvol zijn.
Een (informatie)object kan worden beschouwd als een KOI-object als het aan de volgende kenmerken voldoet:
- Inclusiviteit: Een KOI-object moet een diverse groep van objecten, concepten of kenmerken omvatten die enige vorm van relevante overeenkomst delen. Met andere woorden, het moet een breed scala aan entiteiten kunnen bevatten die op de een of andere manier aan elkaar gerelateerd zijn.
- Relevantie: Een KOI-object moet relevant zijn voor het onderwijsdomein en de daarin onderscheiden ketendomeinen waarin het worden gebruikt. Het moet een significante relatie hebben met de elementen die het omvat en de context waarin ze worden toegepast.
- Abstractie: Een KOI-object kan worden aangeduid met een abstracte term die fungeert als een overkoepelend label om de groep van gerelateerde entiteiten samen te vatten. Het dient als een hoger niveau van categorisatie.
- Duidelijkheid: Een KOI-object moet duidelijk en begrijpelijk zijn voor de doelgroep. Het moet gemakkelijk te begrijpen zijn zoveel mogelijk zonder ambiguïteit, zodat het te gebruiken is om effectief te kunnen communiceren over de verzameling van elementen die het vertegenwoordigt.
- Gedeelde eigenschappen: De entiteiten of concepten die onder een KOI-object vallen, moeten bepaalde gedeelde eigenschappen, kenmerken of kenmerken hebben die hen rechtvaardigen om onder dezelfde noemer te vallen.
- Onderscheiden: Een KOI-object mag geen overlap hebben met andere KOI-objecten, maar kan wel een relatie hebben met andere KOI-objecten.
- Bruikbaarheid: Een KOI-object moet praktisch bruikbaar zijn en kunnen bijdragen aan het beter organiseren van informatie of het vergemakkelijken van communicatie. Het moet helpen bij het categoriseren, met elkaar in verband brengen en begrijpen van een grotere groep van verwante elementen.