Drivers, Doelen, Principes en Ontwerpkaders

Uit ROSA Wiki
Versie door Rdb (overleg | bijdragen) op 18 nov 2022 om 16:46
Naar navigatie springen Naar zoeken springen

Deze pagina bevat een concepttekst die momenteel in bewerking is.
Toelichting: De structuur van de architectuurkaders is vastgesteld door de Architectuurraad op 2 februari 2023. De uitwerking in de wiki (navigatie, opbouw) op 6 juli 2023. De structuur en de pagina's worden stapsgewijs uitgewerkt.

Drivers en doelen[bewerken]

ArchiMateNote Drivers Gedurende het hele leven (pro)actief ontplooien van kwaliteiten op basis van eigen interesses en waarden voor een duurzame bijdrage aan de samenleving, eigen gezondheid en geluk (Driver) Leven lang ontwikkelen Pseudonimiseren van het persoonsgebonden nummer van een onderwijsdeelnemer ten behoeve van het bieden van voorzieningen in het kader van het onderwijs en de begeleiding van onderwijsdeelnemers. (Driver) Wet pseudonimisering leerlinggegevens Digitale toegankelijkheid verwijst naar het ontwerp en de ontwikkeling van digitale technologieën en informatiebronnen (bijv. websites, apps) op een manier die voor iedereen, inclusief mensen met verschillende vaardigheden en beperkingen, gemakkelijk toegankelijk is. Het doel is ervoor te zorgen dat digitale producten, diensten en informatie begrijpelijk en bruikbaar zijn voor een breed scala aan gebruikers, ongeacht hun fysieke of cognitieve capaciteiten. (Driver) Digitale toegankelijkheid De Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) legt meer verantwoordelijkheden neer bij organisaties die persoonsgegevens verwerken. Scholen verwerken bij uitstek veel gegevens van onderwijsdeelnemers. (Driver) AVG Bovensectorale samenwerking heeft betrekking op het bevorderen van de samenwerking tussen partijen in verschillende onderwijssectoren. (Driver) Bovensectorale samenwerking De overheid, de maatschappij en het onderwijs zelf vragen van scholen en andere ketenpartijen om gegevens te verzamelen, te registreren en ter beschikking te stellen. Deze gegevens worden gebruikt bij de begeleiding van de onderwijsdeelnemer, voor horizontale en verticale verantwoording, en voor beleid en interne organisatie. Als gegevens op verschillende plaatsen in de onderwijsketen worden bijgehouden, leidt dat tot onnodige administratieve lasten. (Driver) Terugdringen administratieve lasten De Wet digitale overheid regelt dat Nederlandse burgers en bedrijven veilig en betrouwbaar kunnen inloggen bij de (semi-)overheid. (Driver) Wet Digitale Overheid (WDO) ArchiMateNote Doelen ArchiMateNote Vertrouwen De mate waarin wordt voldaan aan vooraf bepaalde normen en informatie tijdig wordt verstrekt en correct, compleet en actueel is. -- implicaties: Dit raakt inhoud en proces (en daarmee (ook) diensten). (Onderscheid inhoud / proces is hier van belang) (Goal) Betrouwbaarheid De mate waarin de transparantie van gegevensverwerking wordt gewaarborgd. Duiding: Integriteit betekent onder meer dat wat er gebeurt in het onderwijs betrouwbaar, transparant en controleerbaar is, net zoals de data en de systemen die gebruikt worden. Dit impliceert dat partijen transparant zijn over de soorten gegevens die zij verwerken, de wijze van verwerking, het doel waartoe die gegevens worden verwerkt en de manier waarop die gegevens tot beslissingen leiden. (Goal) Transparantie De mate waarin de mogelijkheid tot democratische controle op de activiteiten en resultaten is gewaarborgd Duiding: Het ‘democratische’ aspect van deze controle impliceert dat er controle kan plaatsvinden door stakeholders, met andere woorden: dat iedereen gehoord wordt / zich gehoord kan voelen. Dit kan eventueel in hiervoor ingerichte (governance) structuren. Het betekent dus niet dat ‘de meeste (of luidste) stemmen gelden’ (Goal) Democratische controleerbaarheid De mate waarin de persoonlijke levenssfeer van onderwijsdeelnemers en/of medewerkers wordt beschermd Duiding: Het recht op bescherming van de persoonlijke levenssfeer (‘privacy’) is een grondrecht. (Goal) Privacy ArchiMateNote Inclusief De mate waarin digitale omgevingen, informatie en data toegankelijk zijn Duiding: In brede zin gaat de waarde ‘toegankelijkheid’ over toegang tot onderwijs. Dat omvat (het organiseren van) toegang tot digitale omgevingen en toegang tot informatie/data. Het is zowel van toepassing op de onderwijsdeelnemers als op de partijen in de keten. Toegankelijkheid is randvoorwaardelijk voor gelijke kansen. (Goal) Toegankelijkheid De mate waarin digitale omgevingen, informatie, en data door iedereen op de beoogde manier gebruikt kan worden (Goal) Bruikbaarheid De mate waarin individuen of partijen gelijk behandeld worden Duiding: Gelijke behandeling van individuen draagt in hoge mate bij aan gelijke kansen. Daarnaast geldt voor partijen in het onderwijsdomein dat gelijke behandeling tot uitdrukking komt in een level playing field. (Goal) Gelijke behandeling De mate waarin (groepen) onderwijsdeelnemers en/of -medewerkers gelijke kansen hebben Duiding: Onderwijsdeelnemers en -medewerkers moeten gelijke kansen krijgen, zonder benadeling of uitsluiting door bijvoorbeeld sociaal-economische of culturele achtergrond of eventuele (fysieke) beperkingen. Dit raakt aan thema’s als Studentmobiliteit en onderwijsflexibilisering, (Digi)toegankelijkheid, Internationale samenwerking en grensoverschrijdende onderwijsdeelname, Platformonafhankelijkheid, et cetera (Goal) Gelijke kansen ArchiMateNote Menselijk De mate waarin de sociale samenhang voor onderwijsdeelnemers en/of -medewerkers is gewaarborgd. Duiding: Sociale verbondenheid draait om de behoefte van onderwijsdeelnemers en onderwijsmedewerkers ‘erbij te horen’, en een ‘veilige thuishaven’ te hebben. Juist een verregaande digitalisering kan hier – onbedoeld – een negatieve uitwerking op hebben. Denk bijvoorbeeld aan de sociale afstand die gecreëerd kan worden wanneer er veel online gewerkt wordt – zeker wanneer het online werken ook op fysieke afstand (thuiswerken) plaatsvindt. (Goal) Sociale samenhang De mate waarin er sprake is van betekenisvol contact tussen onderwijsdeelnemer en/of -medewerkers Duiding: Betekenisvol contact duidt op de (menselijke) waarde die het onderlinge contact tussen medewerkers en/of onderwijsdeelnemers heeft. Digitalisering kan hier – onbedoeld – een negatieve uitwerking op hebben, waardoor geautomatiseerde systemen en digitale communicatiekanalen kunnen worden ervaren als een ‘technische muur’ tussen individuen (Goal) Betekenisvol contact De mate waarin respect tussen onderwijsdeelnemers en/of -medewerkers is gewaarborgd Duiding: Respect draait om het het (her)kennen van het unieke karakter van elke onderwijsdeelnemer en medewerker die als mens gezien en gehoord wordt, en niet behandeld wordt als nummer of radartje in een systeem. (Goal) Respect De mate waarin de zelfontplooiing van onderwijsdeelnemers en -medewerkers is gewaarborgd Duiding: Zelfontplooiing gaat over de keuzemogelijkheden die onderwijsdeelnemers en medewerkers hebben in hun eigen ontwikkelpad (Goal) Zelfontplooiing De mate waarin de veiligheid van onderwijsdeelnemers en/of -medewerkers is gewaarborgd Duiding: Onderwijsdeelnemers en medewerkers moeten zich (sociaal) veilig weten in en rondom hun onderwijsomgeving. Mogelijke bedreigingen van die veiligheid moeten worden voorkomen of weggenomen. Denk daarbij bijvoorbeeld aan (anoniem / digitaal) pesten, het uiten van bedreigingen, maar ook aan ongewenste / onbedoelde vindbaarheid van kinderen die vanwege een onveilige thuissituatie geen contact met één of beide ouders mogen hebben. (Goal) Sociale veiligheid De mate waarin de gezondheid en het welzijn van onderwijsdeelnemers en/of -medewerkers wordt gewaarborgd Duiding: Gezondheid en welzijn betreft de fysieke en mentale gesteldheid van onderwijsdeelnemers en medewerkers. (Goal) Gezondheid en welzijn ArchiMateNote Autonomie De mate waarin de professionele autonomie van leraren/docenten is gewaarborgd Duiding: Leraren/docenten maken vanuit hun professionele autonomie eigen keuzes ten aanzien van hun pedagogische en didactische aanpak en de te gebruiken leermiddelen. (Goal) Professionele autonomie De mate waarin de pluriformiteit van onderwijsinstellingen is gewaarborgd Duiding: Het onderwijs kent een pluriforme inrichting waarin onderwijsinstellingen zelf een grote mate van vrijheid hebben vanuit de basisbeginselen vanwaaruit zij hun onderwijs inrichten. (Goal) Vrijheid van onderwijs De mate waarin de onafhankelijkheid van onderwijsinstellingen is gewaarborgd Duiding: Het onderwijs kent een pluriforme inrichting waarin onderwijsinstellingen zelf een grote mate van vrijheid hebben om, binnen de door de wet gestelde kaders, eigenstandige beslissingen te nemen. (Goal) Onafhankelijkheid van onderwijs De mate waarin individuen de mogelijkheid hebben autonoom te zijn in hun ontwikkeling en keuzes. (Goal) Zelfbeschikking ArchiMateNote Veilig De mate waarin geautoriseerde gebruikers op de juiste momenten toegang hebben tot informatie en aanverwante bedrijfsmiddelen. Aantasting van beschikbaarheid kan bijvoorbeeld leiden tot aantasting van de continuïteit van bedrijfs- en/of ketenprocessen. (Goal) Beschikbaarheid De mate waarin de juistheid, volledigheid en tijdigheid van informatie zijn gewaarborgd. (Goal) Integriteit De mate waarin informatie alleen toegankelijk is voor degenen die hiertoe zijn geautoriseerd. (Goal) Vertrouwelijkheid ArchiMateNote Toekomstgericht De mate waarin duurzaamheid wordt gewaarborgd Duiding: Duurzaamheid (Eng: sustainability) bestrijkt vanuit systeem- en softwareperspectief twee aandachtgebieden: duurzame software/systemen (bijv. energie-efficiënte systemen, goed onderhoudbare systemen), en systemen/software gericht op duurzaamheid (omvat naast technische aandachstpunten ook economische en sociale duurzaamheid en duurzaamheid van het milieu). cf. Lago et al., “Designing for Sustainability: Lessons Learned from Four Industrial Projects”, International Conference on Informatics for Environmental Protection - Nicosia, Cyprus, September 2020. (Goal) Duurzaamheid De mate waarin partijen in het onderwijs in kunnen spelen op veranderende omstandigheden. (Goal) Wendbaarheid De mate waarin het onderwijs relevante nieuwe ontwikkelingen volgt en benut. (Goal) Innovativiteit ArchiMateNote Doelmatig De mate waarin afgesproken of opgelegde verantwoordelijkheden door betrokken partijen kan worden uitgevoerd. (Goal) Uitvoerbaarheid De mate waarin alle relevante aspecten bij het architectuurontwerp op een gebalanceerde manier worden behandeld en afgewogen om zo tot een evenwichtig ontwerp te komen. (Goal) Evenwichtigheid De mate waarin met de beschikbare middelen een zo goed mogelijk resultaat wordt bereikt. (Goal) Efficiëntie De mate waarin het inwinnen of uitwisselen van informatie beperkt is tot die situaties waarin en waarvoor die informatie nodig is (Goal) Noodzakelijkheid De mate waarin inrichtingsopties zoals patronen onderling vergelijkbaar zijn (Goal) Vergelijkbaarheid De mate waarin ontwikkelingen in het onderwijsdomein onderling samenhangen. (Goal) Samenhang We streven naar een betere afstemming en meer gemeenschappelijkheid in de informatiehuishouding van de administratieve ketenprocessen. (Goal) Gemeenschappelijkheid in informatiehuishouding InfluenceRelationship InfluenceRelationship InfluenceRelationship InfluenceRelationship InfluenceRelationship InfluenceRelationship InfluenceRelationship InfluenceRelationship InfluenceRelationship InfluenceRelationship InfluenceRelationship Deze svg is op 10-04-2024 12:59:09 CEST gegenereerd door ArchiMedes™ © 2016-2024 ArchiXL. ArchiMedes 10-04-2024 12:59:09 CEST

De ROSA ondersteunt de volgende onderwijsdomeinbrede doelen:

... meer resultaten

Deze doelen komen voort uit diverse drivers, en zijn vertaald naar richtinggevende principes en ontwerpkaders, die als kader dienen voor ketenprojecten in het onderwijsdomein.

Ontwerpgebieden: Principes en ontwerpkaders[bewerken]

Elk van de doelen is verder uitgewerkt in een ontwerpgebied, dat principes en ontwerpkaders omvat die invulling geven aan het desbetreffende doel, en die door opdrachtgevers en projectleiders gehanteerd kunnen worden om projecten en ontwikkelingen binnen de kaders van de ROSA uit te voeren.

Klik door naar één van deze ontwerpgebieden om meer informatie te zien over de bijbehorende drivers, principes en ontwerpkaders.

LET OP! - in het project Revisie ROSA zijn de principes en ontwerpkaders binnen de ontwerpgebieden zoveel mogelijk as-is overgenomen van de vorige versie van de ROSA, en (beperkt) aangevuld. Een fundamentelere, inhoudelijke revisie van de principes en ontwerpkaders is voorzien als vervolg op dit project. Hierbij zal expertise betrokken worden uit verschillende Edustandaard-werkgroepen.

Het geheel van drivers, doelen, architectuurprincipes en ontwerpgebieden dat normatief is voor de implementatie van ketensamenwerkingen en ketenvoorzieningen.

Gewenst resultaat van ketensamenwerkingen en ketenvoorzieningen vanuit het perspectief van de wensen van de samenleving, de burgers en bedrijven.

Een externe factor, zoals een strategisch doel, een zakelijke behoefte, een technologische ontwikkeling, een wettelijke verplichting of een verandering in de marktomstandigheden, die de richting en besluitvorming van de organisatie beïnvloedt en de noodzaak tot veranderingen in de architectuur van de organisatie aangeeft.

Normatieve uitspraak waarmee consistentie en samenhang wordt nagestreefd.

Een maatregel op een bepaald ontwerpgebied, die aangeeft hoe informatiesystemen en informatieuitwisseling op dit gebied ingericht zouden moeten worden om aan de doelen en principes van ROSA te voldoen.

Een aspect van ketensamenwerking waarvoor naast relevante overkoepelende architectuurprincipes ook specifieke ontwerpprincipes en ontwerpkaders van toepassing zijn.

Gewenst resultaat van ketensamenwerkingen en ketenvoorzieningen vanuit het perspectief van de wensen van de samenleving, de burgers en bedrijven.

Doel dat beschrijft wat leerlingen tijdens hun onderwijsloopbaan zouden moeten bereiken.

Een aspect van ketensamenwerking waarvoor naast relevante overkoepelende architectuurprincipes ook specifieke ontwerpprincipes en ontwerpkaders van toepassing zijn.

Overgenomen van "https://rosa.wikixl.nl/index.php?title=Drivers,_Doelen,_Principes_en_Ontwerpkaders&oldid=61899"