Kernmodel Onderwijsinformatie
Inleiding[bewerken]
Efficiënte samenwerking draait om 'interoperabiliteit': het vermogen van organisaties in de onderwijsketen om met elkaar te communiceren en te interacteren. We onderscheiden daarbij technische interoperabiliteit ("Hoe knopen we systemen aan elkaar?") en semantische interoperabiliteit ("Hoe zorgen we ervoor dat partijen elkaar inhoudelijk begrijpen?"). Het Kernmodel Onderwijsinformatie (KOI) is gericht op semantische interoperabiliteit en beschrijft de generieke concepten die voorkomen in de onderwijswereld.
Het onderwijs kenmerkt zich door een opdeling van het onderwijsveld in verschillende autonome werkingsgebieden. Elk van deze gebieden gebruikt een eigen jargon. Ook veel processen kennen een eigen terminologie, soms werkingsgebiedgebonden (denk aan digitaal aanmelden in het MBO), soms tussen werkingsgebieden (denk aan de uitwisseling van het onderwijskundig rapport van PO naar VO) en soms over werkingsgebieden heen (denk aan digitaal examineren). De oplossing die het KOI biedt is dan ook bewust niet vormgegeven als een afgedwongen standaardtaal die werkingsgebied- en proceseigen terminologie moet vervangen. In plaats daarvan biedt het KOI een gemeenschappelijk beeld dat herkenbaar is voor alle partijen, een 'ankerplaat' die als een soort Esperanto kan dienen wanneer vanuit verschillende werkingsgebieden of verschillende processen wordt samengewerkt.
Het doel van het KOI is inzicht te geven in de belangrijkste concepten in het onderwijsdomein en hun samenhang. Een model als het KOI is overigens per definitie niet 'af' - de werkelijkheid is continu aan verandering onderhevig, en nieuwe inzichten (zoals bijvoorbeeld naar aanleiding van de invoering van RIO) kunnen in het KOI opgenomen worden. Ook een verdere verbreding van de scope van het KOI kan tot aanvullingen leiden.
Versies[bewerken]
Versie 1.0 van het KOI (mei 2014) is destijds opgesteld op basis van streefbeelden en gegevenssets uit de verschillende SION-projecten, de uitwerking van gegevensbronnen, tussenresultaten uit de toenmalige werkgroep onderwijsidentiteit (IAA) en het registermodel van DUO.
In versie 1.1 van het KOI (april 2015) zijn ten opzichte van de eerste versie drie onderwerpen verder uitgediept:
- Curriculum
- Onderwijsaanbod
- Toetsen & examineren.
Versie 2.0 van het KOI (januari 2023) is in het kader van de Revisie ROSA grondig herzien ten opzichte van versie 1.1 voor wat betreft concepten en hun samenhang en indeling.
Versie 2.0 van het KOI ziet er als volgt uit:
In het model is een aantal groepen begrippen te vinden. Grofweg vinden we bovenin begrippen die te maken hebben met het leerproces; in het midden begrippen die te maken hebben met de onderwijsinstelling en het onderwijsaanbod; en onderin begrippen die te maken hebben met onderwijsvolger, deelname en resultaat. Elk van de begrippen wordt in de definitielijst gedefinieerd, toegelicht en voorzien van een (niet-uitputtende) lijst van voorbeelden. De relaties in het model geven een indruk van de samenhang tussen de verschillende begrippen, maar zijn niet definitief. Verschillende partijen kunnen andere belangrijke relaties zien tussen de kernbegrippen. Wanneer een relatie in bovenstaande figuur ontbreekt, wil dat dus niet zeggen dat deze relatie niet zou bestaan.
Achter de hoofdlijnen van het KOI gaat nog een wereld van detail schuil. Deze wereld is het onderwerp van diverse gegevenssets, informatiemodellen en berichtspecificaties. Het KOI beoogt niet deze detailwereld, waarin sectorale en processpecifieke terminologie een belangrijke rol speelt, te standaardiseren. Het is wel belangrijk dat de samenhang tussen verschillende semantische bronnen (specificaties, modellen, gegevenswoordenboeken) vanuit semantiek ondersteund wordt en gerelateerd kan worden aan het KOI.
Definities[bewerken]
De concepten van het Kernmodel Onderwijsinformatie worden gedefinieerd in het ROSA Begrippenkader.
| Naam | Beschrijving | Toelichting |
|---|---|---|
| leerresultaat | Vastgelegde beoordeling van een door een onderwijsdeelnemer uitgevoerde onderwijsactiviteit. | |
| onderwijsaanbod | Datgene wat een onderwijsorganisatie organiseert aan onderwijsactiviteiten zowel inhoudelijk als qua aanpak. | |
| onderwijsactiviteit | Het aanleren van kennis, vaardigheden en attitudes om vooraf vastgelegde doelen na te streven. | |
| onderwijsdeelname | Een afspraak voor het gaan volgen, volgen en hebben gevolgd van onderwijs. | |
| onderwijsdeelnemer | Een natuurlijk persoon die deelneemt aan een onderwijsactiviteit om zich kennis, vaardigheden en attitudes eigen te maken. | |
| onderwijseenheid | Een samenhangend geheel van kennis, inzicht en vaardigheden met een bepaald leerdoel. | |
| onderwijslocatie | Een plek waar onderwijs wordt aangeboden en gevolgd. | |
| onderwijsmateriaal | Benodigdheden bestemd voor gebruik binnen het onderwijs. | |
| onderwijsmedewerker | Een natuurlijk persoon die op grond van een overeenkomst werkzaam is voor een onderwijsorganisatie. | |
| onderwijsondersteuning | Alle activiteiten die nodig zijn om de deelname aan het onderwijs mogelijk te maken. | |
| onderwijsontwikkeling | Het samenstellen van onderwijsprogramma's, curricula en/of leerlijnen en het variëren en arrangeren in het beschikbare onderwijsaanbod en/of het ontwikkelen van onderwijsmateriaal gebruikmakend van beschikbare onderwijsmaterialen. | |
| onderwijsorganisatie | Een organisatie die onderwijs aanbiedt en verzorgt en regelt dat aan de gestelde randvoorwaarden wordt voldaan. |